Ne Kadar Yerli?
Tip
2 Diabetes Mellitus...
Halk
arasındaki adıyla "ikinci tip şeker"
hastalığı.
Raporla
alınan iki çeşit ilacı var bu hastalığın...
Yaklaşık
10 yıldan bu yana kullandığım ilaçlardan birinin ticari adı Starlix idi.
Nateglinid etken maddesi içeren ve ağız yoluyla alınan bir
antidiyabetiktir bu...
Aynı
etken maddeye sahip "yerli
üretim" ilaçlarımız olduğu gerekçesiyle artık Starlix SGK tarafından kabul
görmüyor.
****
Starlix, İsviçre
kökenli bir firma olan Novartis
lisansıyla üretiliyor.
Prospektüsünde
ilacın üretim yeri İtalya yazıyor
ama ne kadarı İtalya'da üretiliyor bilmiyoruz...
Çünkü
ilacın İstanbul Kurtköy'de nihai şeklini almasını sağlayan ve ambalajlayan bir
distribütörü var.
Ülkemizde
Novartis ürünleri bu adresten pazarlanıyor.
Başta
Türkiye ve Ortadoğu ülkeleri olmak üzere dünyanın bir çok yerine dağıtımı yapılıyor.
Novartis, dünya ilaç devi... 1996 yılında Ciba-Geigy ile
Sandoz’un birleşmesiyle kurulmuş. Çokuluslu bu şirketin kökleri 250 yıl
öncesine uzanıyor.
Novartis’i üç ayrı firma bir araya gelerek oluşturmuş: 18.
yüzyıl ortalarında İsviçre’nin Basel kantonunda kimyasal madde ve boya
ticaretiyle faaliyet gösteren Geigy,
1859 yılında boya üretimine başlayan Ciba
ve 1886 yılında Basel’de kurulan kimyasal madde firması Sandoz.
Hisse
senetleri dünyaya açılan Novartis'in bünyesinde başka şirketlerin
hisseleri bulunurken...
Novartis'i
kuran üç şirket de uluslararası pazarda farklı iştiraklere, ortaklıklara girmiş
durumda.
İç
içe geçmiş çokuluslu ilaç şirket manzarası işte böyle; diğer çokuluslu tekellere
benziyor.
İnsan
sağlığı hassas bir konu olmasına rağmen, ilaç sanayi otomotiv sektöründen
farklı değil.
Örneğin
ilaç firmalarının promosyon harcamaları korkunç... Bir dönem ilaç firmalarının
"Rus hatun ayarlama" işine kadar rekabeti azıttıklarını duymuştuk...
O
akım bitti, şimdi "yerli malı" aşkı başladı.
Son
dönemde "yerli otomobil"
üretimine benzeyen "yerli ilaçları teşvik" hamlesi ne anlama geliyor?
Biraz
daha yakından bakalım...
***
Starlix yerine, Nateglinid etken maddesi içeren başka bir
antidiyabetik öne sürülüyor: Incuria!
Incuria'nın
üreticisi Sanovel adlı
"yerli" firma...
Kurucusu,
Ahmet ve Zafer Toksöz kardeşler. (5
Mart 2016'da köşesinde Ertuğrul Özkök,
bu iki kardeşi öve öve bitirememişti.)
Sanovel, 24 Ocak 2014'te ABD'den ilaç patenti alan ilk
Türk şirketiymiş...
İlaç
konusunda bunca parlak bir geçmişe sahip olan firmanın sahipleri Toksöz Holding'in ilaç dışında da bir
çok girişimi mevcut...
Gel
gelelim, 5 Temmuz 2018'de Sanovel
satışa çıkarılır.
(Bloomberg
haberine göre Türkiye'de Acıbadem Hastaneleri gibi yatırımlarıyla ünlü
Dubai'nin Abraaj Group adlı şirketi,
Sanovel'in hisselerini almaktan vazgeçince, yerli ilaç firmamız bu defa satış
işlemi için Barclays'ı
yetkilendirmiş.)
Barclays, Avrupa, Kuzey Amerika, Orta Doğu, Latin Amerika,
Avustralya, Asya ve Afrika'da çalıştığı 60'a yakın ülkede 300 yıldır banka ve
finans sektöründe faaliyet gösteren dünyanın önde gelen büyük finans grubu
şirketidir. Kullandığı sloganı; Now there's a thought'dır. (Şimdi bir
düşüncemiz var!)
Günümüzde
sermaye nasıl düşünür?
"Yerli"
yahut "yabancı" sermaye ne anlama gelir?
Düşünmek
gerekir!
****
Ülkemizde
faaliyet gösteren en önemli "yerli" ilaç firması Abdi İbrahim'dir. 2012'de Japon
şirketi Otsuka ile ortaklık kuran
yerli ilaç şirketimiz uluslararası pazarın yabancısı değil... Abilify, Pletal, Oronamin, Samsca gibi ilaç
markalarını bünyesinde barındıran Japon devi sayesinde "yerli"
firmamız dünya çapında...
****
Yıl 1976.
İzmir'de
Ege üniversitesi Eczacılık Fakültesi
Öğrenci Derneği'nin bir panelindeyiz.
Konu:
İlaçta Emperyalist Sömürü.
Yer:
İzmir Eczacılar Odası'nın sağladığı bir konferans salonu.
Panelistlerden
biri 2010 yılında hayata gözlerini yuman Aydın
Köymen'dir.
Panelde
emperyalizm, çokuluslu şirketler ve ilaç tekelleri tartışılıyor.
Ülkemizde
"yerli" ilaç üretiminin durumu, etken madde ithalatı, montaj sanayine
benzeyen ambalajlama işlemleri, isim-patent hakkı, teknik iş-teknik eleman
ithalatı (know-how) gibi konular ele alınıyor...
İnsan
hayatı gibi insani ve hayati bir mevzuda, yerli-yabancı sermaye ortaklığının sömürü
tezgahı deşifre ediliyor...
İnsan
sağlığı söz konusu olunca sermayenin evrensel oyunlarına devletin ve toplumun pirim
vermemesi gerektiği vurgulanıyor.
Aydın Köymen'in Tüm iktisatçılar Birliği Yayınları (TİB)
arasında çıkan "Çokuluslu Tekeller
ve İlaç Sömürüsü" adlı broşür, orada tartışılanların ana temasını
oluşturuyor. (Kendisini saygıyla, rahmetle anıyorum.)
Şimdi
bugün Sağlık Bakanlığı'nın "yerli ilaç firmalarını teşvik" girişimine
tanık olunca, kırk iki yıl önceki dernek etkinliğimizi hatırladım.
20-21
Yaşlarında genç çocuklardık. Eğitimini aldığımız "ilaç konusu" üzerinde
dönen oyunları görecek denli cesurduk.
(Şimdi
aramızda olmayan Atilla İskit'i, Mehmet
Yaprak'ı ve Mesut kardeşimi sevgiyle, özlemle anıyorum. Işıklar içinde
yatsınlar.)
Ve
bugün, Sağlık Bakanlığı'nın Novartis
alerjisi karşısında şu soruyu sormaktan kendimi alamıyorum:
Bu
kadar yerli ilaç üretiminden yanaydınız da 2005 yılı sonunda neden SSK İlaç
Fabrikası'nı kapattınız?
19.09.2018, Ünyekent
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder