Filistin Kronolojisi

(Fotoğraf: Sendika.Org , Gazze 2008-2009)

Dokuz gün önce ajanslara bir haber düştü:
İsrail, Gazze’ye saldırıyor. Günlerden Cumartesi, 27 Ocak 2008. Çoluk çocuk demeden yüzlerce kişinin ölümüne sebep olacak bu saldırı, belki aylar önceden planlandı. Belki de yıllar önce düşünülen bir stratejinin gereğiydi.
Neydi de, ne olmuştu fokur fokur kaynayan Ortadoğu kazanına? Jandarma ABD’nin tam bölgeden “asker çekme” niyetini uygulamaya koyacağı aşamada, İsrail sıkça giriştiği katliamlarından birini daha neden uygulamaya koymuştu?
20.000 km. karelik alanda, 10 milyon insanın paylaşamadığı neydi?
Kudüs, Mescidi Aksa, Beyt-ül Rahim, Nablus, Cenin, Ramallah ve Gazze…
Gelinen yer ve neden bu noktaya varıldığı; olsa olsa tarih’in bize çizdiği motiflerle ilgilidir. Gelin Filistin tarihine bir göz atalım.

Filistin Kronolojisi:

Yerleşik topluma geçiş evresinde dünya

Anadolu'da ilk yerleşimler

Bereketli Hilal

Tarıma dayalı ilk kalıcı yerleşimler, Mezopotamya'ya komşu ve yeterli yağış alan Anadolu ile Levant bölgelerinde ortaya çıkmış olsa da, dünya tarihinde ilk şehirler Güney Mezopotamya'da görülür.

İ.Ö. 2000'de Arap hâkimiyeti,
İ.Ö. 1800'de Hitit egemenliği,
İ.Ö. 1286'da Mısır hâkimiyeti. Takiben Hz Musa öncülüğündeki İsrailoğulları buraya yerleştiler.
Hz Davud ve Hz Süleyman'ın yönetimleri. Sürgünler ve işgaller.
İ.Ö. 64'te Roma egemenliği.
Milat: Hz İsa. Milattan 6 ila 4 gün önce Beyt-ül Rahim’de doğduğu kabul edilir.
İ.S. 395'te Bizans Egemenliği.

637 İslam hâkimiyeti. Emeviler, Abbasiler, Fatımiler ve Selçuklular dönemi.

1094-1270 Haçlı Seferleri.

1516'da Osmanlı toprağı olur. (1516 – 1916) Osmanlı’nın mutlak egemenliği… 400 yıl.
Kudüs, Gazze ve Nablus sancakları. Yahudilerin Filistin hayali her daim vardır: 1896 Gazeteci Theodor Herzl'in önderliği.
Filistin Yahudi devleti için 21-31 Ağustos 1897'de Basel’de I. Siyonist Kongre. Örgütler kurulur, fonlar oluşturulur, Filistin'de yaşayan Araplardan topraklar satın alınır.
19 Mayıs 1901, Herzl, II. Abdülhamid görüşmesi. Filistin'de Yahudiler için bir yurt verilmesinin reddi.
1914, meşrutiyet ilanından sonra “Azınlık Hakları” adı altında Yahudilerin Filistin'deki Araplardan yeniden toprak satın alması.
1916, Sykes-Picot Antlaşması.
Osmanlı toprakları İngiltere, Fransa ve Rusya arasında paylaştırılır.
Filistin için uluslararası bir statü öngörüyor.
1917, İngiltere Yahudilerin Filistin'de yurt kurmalarını destekler.
1918 yılında Osmanlı askerleri Filistin'den çekilir. İngiliz hâkimiyeti.
1880-1918 arası Filistin'deki Yahudilerin sayısı 24 binden 65 bine, nüfusun % 10'una çıkar.
Arap- Yahudi gerginliğinin başlangıcı.
1933, Nazilerden kaçan Yahudiler de Filistin'e gelir. Nüfusun dörtte biri, 335 bin kişi olurlar.
1937, Peel Paylaşım Planı, Yafa ve Tel Aviv İngilizlerce Araplara terk edilir.
Faysal, bu planı reddeder. Filistin Arap Devletinin kurulmasına daha o yıllarda engel olur.
1947,Arap, Yahudi, İngiliz anlaşmazlığı Birleşmiş Milletler'de. Filistin ikiye bölünür, Kudüs uluslararası bir statüye kavuşturulur. Arap ülkeleri, BM önerisini reddeder.

1946 – 48 arası, Irgun ve Haganah gibi illegal Yahudi terör örgütleri sivil binalara, sivil hedeflere pek çok bombalı saldırılarda bulundu. İngilizlerin de olduğu pek çok sivilin saldırılarda ölmesi. Moshe Dayan, İzak Şamir, Menahem Begin, Golde Meir gibi isimlerin terörist ilan edilmeleri, İsrail kurulduktan sonra Başbakan, Milli Savunma ve Dışişleri Bakanlığı yapmaları, Batılılarca benimsenmeleri.

14 Mayıs 1948, İsrail Devleti kurulur.
Arap - İsrail savaşları.
Mısır Gazze Şeridini, Ürdün Batı Şeria’yı, kalan toprakları da İsrail işgal eder.
Paylaşımdan komşu Arap ülkeleri ve İsrail kazançlı çıkar. Filistin halkının toprakları paylaşılır.

1950, Yaser Arafat öncülüğündeki el-Fetih kuruldu.

21 Mart 1963, El Karameh Savaşı. İsrail 150 El Fetih askerini öldürür, 20 Ürdün, 28 de İsrail askeri ölür. FKÖ, İsrail’in çekilmesinden dolayı bu savaşı zafer olarak kabul eder.

1964, Kudüs'te diğer Arap ülkelerinin desteğiyle Filistin Kurtuluş Örgütü ve buna bağlı olarak Filistin Kurtuluş Ordusu kurulur.

1967 Altı Gün Savaşı yenilgisi, Ahmet Şukayri önderliğindeki FKÖ’nün prestij kaybı. Nasırcılığın sonu. Mısır, Ürdün ve Suriye yenilir. Gazze, Batı Şeria, Sina Yarımadası ve Suriye'ye ait Golan Tepeleri İsrail'in eline geçer. 1 milyondan fazla Filistinli komşu Arap ülkelerine ve özellikle de Ürdün'e kaçar.
1967 Kasım'ında George Habbaş'ın Filistin Halk Kurtuluş Cephesi kurulur.
1968 Haziran'ında el-Fetih hareketi FKÖ'ye hâkim olur.

Eylül 1970 - Kara Eylül: Ürdün’e sığınan 1,300,000 mülteciyi sınır dışı etmek için Zerka kampına Ürdün askerlerinin İsrail destekli yaptığı baskın, binlerce Filistinlinin katledilmesi. 7 Haz. 1970’de başlayan çatışmalar Eylül’de son buldu.
15 Eylül 1970, FHKC, toplam sayıları 5'i bulan İsrail bağlantılı uçak kaçırma eylemleri.

17 Mayıs 1971- İsrail’in İstanbul Başkonsolosu Efraim Elrom, THKP-C tarafından kaçırıldı. Balyoz Harekâtı, İstanbul ev ev aranıyor, tutuklamalar yoğunlaşıyor, 23 Mayıs’ta Elrom’un ceseti bulunuyor. Mossad ile Türk istihbaratı ilişkileri…

1972 Münih Olimpiyatları’nda Ebu Nidal'ın Kara Eylül örgütü İsrail'li 11 sporcuyu rehin alır, sporcular ve eylemciler öldürülür. Aynı yıl Viyana uçağı kaçırılır, Ben Gurion hava alanında 24 sivil öldürülür. (FHKC ve Japon Kızıl ordu).

1973 Arap-İsrail Savaşı, İsrail'in Gazze ve Batı Şeria'dan çekilme eğilimi, FKÖ’nün uzlaşma ve Arap -Filistin yönetimi kurma düşüncesi. 1. Petrol Krizi, OPEC’in fonksiyonel konumu. Arap güçlerinde bölünme. İsrail'in bölgedeki varlığını tanımayacak olan FHKC ve FDHKC (Ret Cephesi), Suriye ve diğer Arap ülkeleriyle birlikte tavır alışı. Suriye müdahalesi. Çatışmaların Lübnan’a sıçraması.

FKÖ (Arafat), Suriye ve Libya karşıtı Arap ülkelerinin desteğini alır, Filistin'in tek yasal temsilcisi olduğunu ilan eder.

21 Aralık 1975, OPEC Baskını: Viyana’da toplanan OPEC toplantısı, Carlos (Çakal, Ilich Ramirez Sanches) ve Hans Joachim Klein tarafından basılır.

1976 Lübnan iç savaşı ve Tel El Zaatar Katliamı: FKÖ ve LUH (Lübnan Ulusal Hareketi), Falanjistlerin Damaur kampını basarak 330 kişiyi öldürmeleri üzerine, Tel El Zaatar mülteci kampında çoğu çocuk ve silahsız sivillerden oluşan binlerce Filistinli öldürüldü. İsrail, Lübnan’daki kamplara doğrudan yahut dolaylı saldırı desteğinde bulundu.

3 Temmuz 1976- Entebbe Baskını: Filistin Kurtuluş Örgütü'ne bağlı militanların (FHKC ve Alman RAF örgütü), Tel Aviv - Paris seferini yapmakta olan "Air France Flight 139" sefer sayılı Air France uçağını, Uganda'nın Entebbe Havaalanı'na indirmeleri ve İsrail'in beklenmedik bir operasyonla 1 saat içinde tüm militanları ölü olarak ele geçirmesi ile sonuçlanan askeri operasyondur. Operasyon sonucu üç rehine öldü, beş İsrail askeri ise yaralandı. Dördüncü rehine olan yaşlı bir kadın ise Uganda Ordusu'na ait askerler tarafından yakınlardaki bir hastanede öldürüldü. Operasyonda ölen tek İsrail askeri, operasyonun yöneten komutan, sonradan İsrail başbakanı olan Benjamin Netanyahu'nun ağabeyi Yonatan Netanyahu'dur. 245 Yolcu kurtarıldığı bu operasyonda İsrail hükümeti, operasyondan Uçaklar havalandıktan sonra haberdar edildi. FKÖ’nün dünya siyasetinde yalnızlaştırılma süreci.

19 Şubat 1978 – İsrail Mısır uzlaşmasına tepki olarak, iki Filistinli eylemci Kıbrıs’ın Larnaka Havaalanında bir Mısır yolcu uçağını rehin alır. Operasyona gelen Mısırlılara Rumlar ateş açar. 15 Mısır askeri öldürülür. Akabinde rehineler kurtarılır.

1978 Eylül ayında Enver Sedat İsrail ile Camp David antlaşmasını imzalar.

3 Temmuz 1979 – Ankara’daki Mısır Büyükelçilik baskını: İki güvenlik görevlisinin öldürüldüğü eylemde, araya FKÖ temsilcisinin girmesiyle rehineler serbest bırakıldı, 4 eylemci teslim oldu.

5 Ekim 1979, Arafat – Ecevit buluşması: FKÖ, Ankara’da temsilcilik açtı. ABD ve Batılı Devletlerin terörist saydığı FKÖ Heyeti ve Arafat, Ecevit ile Başbakanlık’ta görüştü.

1981, İsrail’in ekonomi ve askeri alanda en yoğun ilişkide olduğu ülke Türkiye olacaktır. ABD Dışişleri Bakanı bizzat Türkiye’ye gelerek arabulucu olur. GAP Bölgesinde en çok toprak satın alan yabancı ülke İsrail'dir.

16 Eylül 1982, Sabra ve Şatilla Katliamları: İsrail yanlısı Hristiyan Falanjistler, Batı Beyrut’taki iki Filistin kampını basar, binlerce (700 ila 3500) kişi öldürülür.

1982, Lübnan’ın İsrail tarafından işgali. Arafat Tunus’a sürgüne gider, 1993’e kadar Filistin’e dönemez.

Hasan Nasrullah liderliğinde, İran destekli Şii Hizbullah örgütünün ortaya çıkışı.
1985 Şubat, Ürdün Kralı Hüseyin ile Yaser Arafat anlaşması.
1985 Kasım, İsrail ile FKÖ arasında süren savaş, Arafat’ın direktifiyle sadece işgal edilen topraklarda sürdürülecektir. FKÖ, Lübnan'da Suriye yanlısı örgütlerle, işgal altındaki topraklarda İsrail ile mücadeleye girişir.
1986, FKÖ - Ürdün ile arası bozulur.
1987, Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti, Birleşmiş Milletler'in 242 sayılı kararı ile 15 Kasım 1988’de Cezayir'de ilanı. Yaser Arafat devlet başkanı.

1988, Filistinliler, İntifada hareketini başlatır, işgal altındaki bölgelerde silah kullanmadan taşlarla yapılan sivil savaş.

Mısır Kaynaklı Müslüman Kardeşler'den esinlenen Hamas'ın kuruluşu. El Fetih'e alternatif olarak birçok odaktan beslenen örgütün önderleri, daha sonraki yıllarda Mossad tarafından öldürülür.
13 Eylül 1993, Özerk Filistin Devleti. İshak Rabin ve Yaser, Arafat, Washington'da imzaladıkları "Filistin Özerklik İlkeleri Deklarasyonu” gereği, Gazze ve Eriha’da 5 yıl içinde Filistin Özerk Yönetimi'nin kurulması ön görülür.
1993 Oslo Anlaşması, FKÖ, Rabin ve Perez’le anlaşır. Gazze ve Batı Şeria’da Filistin Ulusal Yönetimi Kurulur. (Arafat ve Isac Rabin Nobel Barış ödülü alırlar.)

1994, Hamas, İslami Cihat ve El Aksa Şehitleri barış anlaşmasına uymaz.
26 Ekim 1994, İsrail - Ürdün barış anlaşması imzalanır.
4 Kasım 1994, Rabin, İsrail Gizli Servisi'nin bir şubesi(?) tarafından öldürülür.

28 Ağustos 1996 Türkiye İsrail askeri protokolü: Türk Hava Kuvvetlerine bağlı F4 ve F16 uçaklarının modernizasyonu için İsrail’le anlaşma. (54. Hükümet, 28 Haz. 1996-Refahyol hükümeti ve Erbakan Başbakan. Çevik Bir, askeri ilişkileri yürütüyor…)

1998, İkinci İntifada.

2003 Nisan- Cenin Katliamı: Batı Şeria'nın Cenin kamplarına yapılan baskında bini aşkın Filistinli, İsrail ateşi altında katledilir.
2002 Arafat Ramallah’ta kuşatılır. Karargahı basılarak el koyulan evraklardan, El Aksa Tugayları dahil, bir çok örgüte Arafat’ın destek sağladığı öne sürülür. Batı Şeria ve Gazze'de eylemler yapan El Aksa Tugayları lideri Mervan Barguti tutuklandı.

Ecevit, Bahçeli, Yılmaz koalisyonu; Genel Kurmayın girişimiyle İsrail ile tank anlaşması imzalar.
2003, Arafat, Başbakanlığı Mahmut Abbas’a devrediyor.
19 Nisan 2004 – Hamas Lideri Abdülaziz Rantisi’nin öldürülmesi üzerine FHKC, İsrail, ABD ve Arap müttefiklerine açık savaş ilan ediyor.
11 Kasım 2004, Arafat Paris’te ölüyor.
6 Mayıs 2005, seçimlerde El Fetih %56, Hamas %33 oya sahip.
16 Aralık 2005 Yerel seçimlerinde Hamas, Gazze’de dört büyük beldenin üçünde seçimi aldı. 2005-2006 – Hamas – El Fetih gerginliği ve çatışmalar.
17 Şubat 2006 – Hamas heyetini Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, AKP Genel Merkezinde karşılıyor. Erdoğan görüşmüyor.
12 Temmuz 2006, Hizbullah 10 İsrail askerini kaçırır, 2’sini öldürür. Lübnan’a havadan ve karadan saldıran İsrail, bir ayda 1000 sivili öldürür. Ateşkes ilanı ve Türkiye’nin de dâhil olduğu BM barış gücünün Lübnan’a konuşlandırılması.
9 Aralık 2007, FHK-C ve İslami Cihad ortak eylemi, Gazze’de bir İsrail Ordusu’na ait petrol işletmesine saldırı.

26 Ocak 2008 – FHKC kurucusu ve önderi Dr. George Habbaş Öldü.

22 Aralık 2008 – İsrail Başbakanı Eduh Olmert – Erdoğan’la ve Gül’le görüşür.

27 Aralık 2008 Cumartesi, İsrail Havadan ve karadan Gazze’ye saldırıyor.
Türkiye saldırıları “sert” bir dille kınıyor.
Türkiye-İsrail protokolü gereği, askeri ve ekonomik anlaşmalar sürüyor.
İsrail uçakları Konya’da eğitim uçuşu yapmaya devam ediyor.
29 Aralık 2008 Gazze’de yoğun füze saldırısında çocuklar dâhil, ölen sivil halkın sayısı 300’ü buldu.
3 Ocak 2009, İsrail Gazze’ye kara harekâtına girişiyor. Denizden ve havadan destelenen harekâtta şimdiye kadar ölenlerin sayısı 500’ü aştı.
Türkiye’de ve dünyanın çeşitli yerlerinde (İsrail’de İsraillilerinki dâhil) mitinglerle katliam protesto edildi.

Sorular:

1- Neden İsrail ile yapılan stratejik işbirliği anlaşması yeniden gözden geçirilmiyor?
2- Konya'da İsrail uçaklarının eğitim uçuşuna neden hâlâ izin veriliyor?
3- Ekonomik ilişkilerde İsrail’in neden hala en fazla alım satım yaptığı ülke Türkiye?

İsrail'in son saldırısının üzerinden dokuz gün geçti. Üç günden bu yana "kara harekâtı" sürüyor.

 

Katliam devam etmekte. Tepkiler yoğunlaşmakta. Nefret artmakta.

İnsan belleği "unutmak"la var edilmiş.

Tarihi düşünelim, hatırlayalım. Eğer sonuna kadar okuyup, belleğimizi tazelersek, bu katliamdan daha katmerlisinin defalarca yaşandığını görürüz.

Gözlerin kör, kulakların sağır olduğu bir dünyada yaşıyoruz...

Bu katliamın özünde de, tamamen "duygusal" (petro dolar cinsinden) sebepler yatmakta.

Vitrinde yer alan motifler, Ortadoğu paylaşım savaşının inanç dünyasına kattığı imgelerdir.

Filistinli sürgünlerin, vurulmuş bedenlerin dilinden söylersek: Sonunda Filistin Kazanacak!

“Ve ant içerim ki,
bir mendil işleyeceğim yarına kadar,
gözlerine sunduğum şiirlerle süslü
ve bir tümceyle, baldan ve öpücüklerden tatlı:
"Bir Filistin vardı,
bir Filistin gene var!"
(Filistinli şair Mahmut Derviş'in Sabra-Şatila katliamı için yazdığı “Gölgeyi Yüksekten Övmek-Beyrut

Kasidesi”nden…)