19 Şubat 2019 Salı

Karain (3.Bölüm) -Son-


Karain
(3.Bölüm) -Son-


Karain Mağarası Tabakaları


"Karain Mağarası 1946 yılında, Gurma (Kurma) Köyü mağaralarına yapılan bir gezi sırasında İsmail Kılıç Kökten tarafından keşfedilmiştir (Kökten 1947: 232). Aynı tarihte başlayan kazılara, 1974'te Kökten’in vefatı nedeniyle uzunca bir süre ara verilmiştir. Karain Mağarası kazıları 1985 yılında Işın Yalçınkaya başkanlığında, uluslararası bir ekibin de katılımıyla tekrar başlamıştır (Yalçınkaya 1987: 21). 2015 yılına kadar Işın Yalçınkaya başkanlığında devam edilen kazılar, söz konusu tarih itibariyle Harun Taşkıran başkanlığında modern yöntemlerle ve disiplinler arası bir yaklaşımla devam etmektedir."[1]
Karain'deki kazılar yaklaşık 70 yıl önce Kökten tarafından başlatıldı ve bazı aralıklarla günümüze dek sürdü. Kökten'e göre Karain'de sekiz tabaka (I-VIII) ve bu tabakalarda 13 evre (A-M) bulunmaktadır.
Kökten'in Karain çalışmaları 1974'te ölümüne dek sürdü. Kökten'den sonra bir süre sessizliğe bürünen Karain'de kazılar 1985'te Prof. Dr. Işın Yalçınkaya başkanlığında yeniden başlatıldı. Bir dönem Kökten'in asistanlığını yapan Yalçınkaya'dan sonra kazı başkanlığını 2015'ten itibaren Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Taşkıran üstlenmiştir.
I. tabakanın A ve B evreleri klasik, ilktarih ve tarihöncesi dönemin sonunu temsil etmektedir. II. tabakanın dört evresi (C-D-E-F) Üst Paleolitik Çağ'ı, III. tabakanın G-H evreleri Orta Paleolitik Çağ'ı, IV. tabaka Anadolu'ya özgü bir taş işleyimini, V tabaka kısır bir dönemi, VI. Tabaka Mindel-Riss buzular asındaki Anadolu'ya özgü bir tür yonga işleyimini, VII. tabaka VI benzeri bir dönemi ve VIII. tabaka da eski bir yonga işleyimini temsil etmektedir [Arsebük 1995:20-21].
Karain'in Orta Paleolitik Çağ tabakasından Electron Spin Resonance (ESR) yöntemiyle elde edilen tarihler günümüzden 160.000-60.000 yıl öncesi tarihlerini vermektedir. Alt Paleolitik Çağ'da ise Clacton türü yongalar ve Tayac benzeri bir taş işleyiminin olduğu bilinmektedir [Arsebük 1998a:43]. Ancak yapılan son kazı çalışmaları Kökten'in tabakalanmasını değiştirecektir [Arsebük 1999:45].
2017 yılı Karain Mağarası kazıları E ve B gözlerinde gerçekleştirilmiş olup söz konusu alanlar dışında F gözünde de düzenleme ve temizlik çalışmaları yapılmıştır. E gözü kazıları toplam 19 plankare içerisinde gerçekleştirilmiştir. Kazısı gerçekleştirilmiş olan plankarelerin tümü Orta Paleolitik Dönem içerisinde depolanmıştır.[2]

Prof. Taşkıran'ın Karain Kazısı

Karain Mağarası'nın kazı başkanı Prof. Dr. Harun Taşkıran, 50 metre derinliğindeki mağaranın üç büyük boşluktan oluştuğunu, derinlere ancak profesyonel mağaracıların inebildiğini söyleyerek, ekliyor:
"Kazılarımız biraz meşakkatli. Çünkü yaz aylarında tırmanmak kolay değil. Yaklaşık 500 basamak merdiven tırmanarak geliyorsunuz. Burada kazdığımız bütün kazı toprağını biz kovalarla aşağıya taşıyoruz. Her gün in çık biraz zor bir iş. Bu işin kaderi böyle, severseniz yaparsınız. Biz 10 kere, zaman zaman 20 kere inip çıkmaktan rahatsızlık duymuyoruz."
Kazı ekibinin 35 kişiden oluştuğunu belirten Taşkıran, çalışmalara yurt dışından uzmanların ve Türkiye'deki üniversitelerden farklı alanlardan bilim insanlarının da katıldığını anlatıyor.
"Sadece kazı boyutu yok. Kazılan toprağın tamamı, aşağıda laboratuarda eleklerden geçirilip, yıkanıp, ayıklanıyor. İşlemler çok uzun sürüyor, bilinen en eski dönemleri çalıştığımız için kazılarımız ince ve titiz sürmektedir." diyen Taşkıran, son olarak şu açılamayı yapıyor:
"Mağara kazıları diğer kazılardan farklıdır. İğneyle kuyu kazmak tabiri var ya aynen onun gibi santim santim kazıyoruz. Çok ince ve titiz bir çalışma gerektiriyor çünkü çok eski dönemleri çalışıyoruz. Geriye dönük hiçbir şeyin kaçmaması gerekiyor. Tüm kazı toprağı üç farklı elekte elenip, yıkanıyor kurutuluyor ve içindeki bütün kültürel kalıntıları ayıklanıyor. Çalışmaların uzun yıllardan bu yana devam etmesinin nedeni budur." [3]


Dip Notlar:

[1] Yavuz Aydın, Karain Mağarası Geç Holosen Dönem Yontmataş Endüstrileri, Anadolu Prehistorya Araştırmaları Dergisi, Ankara 2016
[2] Prof. Dr. Harun Taşkıran, "2017 yılı Karain Kazıları", Anadolu, Anatolia 43, 2017
[3] Milliyet Gazetesi, 29.07.2018 Ayşe Yıldız Röportajı


19.02.2019,Ünyekent


 Ünyeli hemşehrimiz: 
Prof. Dr. İsmail Kılıç Kökten (1904-1974)

 Prof. Dr. Güven Arsebük (1936-2017) 
Yarımburgaz ve Karain'deki incelemelerde bulunmuştur.

 Prof. Dr. Işın Yalçınkaya Karain'de bulduğu 
binlerce yıllık su aygırı dişleriyle

 Prof. Dr. Harun Taşkıran
ve
Mağarada Yapılan 
Son Dönem Arkeolojik Çalışmalar