Tel Amarna
Mektupları
Tarihin bilinen ilk diplomasi belgeleriydi Tel Al Amarna Mektupları…
Geçen hafta bahsetmiştik.
Ortadoğu’nun makûs talihiydi anlattığımız.
Odur budur bitmeyen bir kargaşa, bölgede hiç eksik olmayan
bir savaş!
****
Oysa uygarlığın doğduğu topraklardı Ortadoğu…
Bereketli Hilal’in mekânıydı.
Mezopotamya, Levant…
Göbekli Tepe’ye kadar uzanan insanın insan olma
mücadelesiydi…
İnsanlar bir arada yaşamayı keşfetti, üretti, sanatı öğrendi…
Sonra bir başkasının emeğine el koymayı, köleleştirmeyi buldu(!).
Toprağı işledi, kentler kurdu ilk bu topraklar üzerinde.
Ve sonu gelmeyen savaşlar patladı.
Bölgenin süper gücü Mısır’dı,
en güçlü adam firavun Amenofis idi.
En büyük rakibi Anadolu’daydı:
Hitit İmparatorluğu…
Güçlenmişti, Ortadoğu üzerinde tahakküm kurmak istiyordu.
****
Tel
Amarna yazışmalarının büyük kısmı, o zamanki Suriye ve Filistin prensleri
tarafından bağlı bulundukları Firavun’a yazılmış mektuplardan oluşmaktaydı. Söz
konusu prenslikler, o dönemin en kudretli iki imparatorluğu olan Hitit krallığı
ile Mısır arasında birer tampon devlet rolü oynamaktaydılar.
Firavun, Suriye’deki etkisini güçlendirmek
bakımından, bu prensler arasındaki düşmanlığı sürekli şekilde uyanık tutmakta
yarar görüyordu.
Suriyeli ve Filistinli prensler tarafından
yazılan mektuplar, genellikle firavuna yöneltilmiş övgü, selam ve bağlılık
duygularıyla ve yardım istekleriyle doluydu. Öte yandan karşılıklı şikâyetler,
suçlamalar, ihbarlar, iftiralar…
Danışıklı kavgalar, komplolar ve fetih siyasetinin temel ereklerine uygun “ayak
oyunları” yer almaktaydı.
****
Tek
tanrılı dinlerin doğduğu bu topraklar, din adına yapılan paylaşım (talan)
savaşlarına sahne oldu.
Vadedişmiş Topraklar, üç dinin de kutsal
saydığı merkez buradaydı.
Avrupa’dan derlenen Hristiyan Haçlı
Ordularının hedefindeydi.
Yüzyıllarca Osmanlı egemenliğinde kaldı.
Ardından Avrupa’nın emperyalist güçlerince
kıskaca alındı.
Fransa, İngiltere, İtalya, Almanya…
Dost, düşman her ne varsa Ortadoğu
halklarına yeni bir düzen getirdiler.
Bereketli Hilal bu defa petrol
politikalarına kurban edildi.
Filistin sorunu, İran-Irak savaşı…
Ve yakın tarihte emperyalist güçlerin
doğrudan müdahalesine sahne oldu.
Körfez Savaşı, Irak’ın işgali...
ABD tahakkümü!
****
Arap
Baharı, Suriye
karmaşası…
(Enkaza dönen o güzelim Halep Şehri. )
Türkiye yeniden gündemde…
Afrin’den sonra Tel Abyad.
Nerede nasıl durulacağı belli değil.
120
Saatlik Çekilme Sürecinde fiili durum böyle.
Öte yandan Tel Amarna Mektupları örneği…
ABD Başkanı Trump’ın Twitleri geliyor art arda!
120 Saatlik Çekilme Süreci’nin sonuna
geldik,
dikkatler Trump’ta…
Bir zamanlar Latin Amerika için söylenen
bir söz vardı:
“Burada beyler, kediler köpekleri boğar!”
Latin Amerika coğrafyasına özgü
tuhaflıklarıyla!
Ortadoğu’ya bakıyoruz şimdi.
Ortadoğu Devrimci Çemberi diyorduk ya…
Ortadoğu cehennemi diyoruz artık…
23.10.2019,
Ünyekent
